Brola Waldemar, Góral Anna
Witamina D a stwardnienie rozsiane
Od dawna wiadomo, że osoby mieszkające na obszarach z ograniczonym dostępem do światła słonecznego, nie wytwarzają wystarczającej ilości witaminy D i częściej chorują na stwardnienie rozsiane (SR). W okolicach równika, gdzie jest duża ekspozycja na slońce, cho-roba prawie nie występuje. Do wyjaśnienia tego zjawiska zaproponowano hipotezę, że wysoki poziom witaminy D może mieć ochronny wpływ na zachorowalność na stwardnienie rozsiane.
Witamina D znana jest głównie jako regulator poziomu wapnia i fosforu, a jej niedobór wiąże się z krzywicą u dzieci, osteomalacją i osteoporozą u dorosłych. Wpływa również na rozwój i prawidłowe funkcjonowanie układu nerwowego oraz wykazuje ochronny wpływ na system sercowo-naczyniowy, układ rozrodczy, mięśnie, działa przeciwinfekcyjnie i neuro-protekcyjnie. Ostatnie doniesienia podkreślają możliwy wpływ witaminy D na ujawnienie się i przebieg stwardnienia rozsianego.
Synteza witaminy D zachodzi przede wszystkim w skórze pod wpływem promieni ultrafioletowych B (UVB) i zapewnia ok. 80-90% dobowego zapotrzebowania na tę witami-nę. Niewielka jej ilość jest dostarczana z pokarmem. Najbardziej aktywną biologicznie posta-cią witaminy D jest kalcytriol, jednak rutynowo oznacza się w surowicy stężenie 25(OH)D, jej głównego metabolitu.
Niedoborem witaminy D określa się stan, w którym stężenie 25(OH)D jest mniejsze niż 30 ng/ml (poniżej75 nmol/l). Szacuje się, że globalnie niedobór witaminy D występuje u miliarda osób. Właściwe jej stężenie w surowicy powinno wynosić pomiędzy 30-80 ng/ml (tj. 75-200 nmol/l). Zapotrzebowanie dzienne wynosi około 5 μg; w diecie powinna znaleźć się 1/5 tej dawki, reszta natomiast jest syntetyzowana w organizmie pod wpływem promieni sło-necznych. Bogatym źródłem witaminy D jest tran, wątroba, grzyby, sery oraz żółtka jaj. W niektórych krajach margaryna oraz płatki śniadaniowe są wzbogacane witaminą D.
